کد مطلب:211183 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:123
مؤمن کیست و شرایط آن چیست
ایمان مولود عقیده است و عقیده از اجزاء لا یتجزای انسانیت است ممكن نیست انسانی باشد و عقیده نداشته باشد و ایمان
[ صفحه 385]
محصول آن عقاید است تا آنجا كه این جزء بكل پیوسته و نفس ماهیت انسان می گردد مانند قطره كه خود دریا را تشكیل می دهد.
ایمان بخدا و نبوت و ملائكه و كتاب و معاد و غیره همه مولود این ایمان است كه به وسیله پیغمبران تعلیم شده و مؤمن كسی است كه به مبدأ و معاد از این طریق ایمان داشته باشد.
حضرت صادق علیه السلام صفات مؤمن را متعاقب خطبه همام جدش امیرالمؤمنین و خطب حضرت سجاد و امام محمد باقر علیه السلام درباره ایمان و تعریف مؤمن بدین شرح بیان می فرماید:
قال ابوعبدالله علیه السلام فی صفة المؤمن ینبغی للمؤمن ان یكون فیه ثمان خصال
1- و قورا عند اللهزاهز 2- صبورا عند البلاء 3- شكورا عند الرخاء 4- قانعا بما رزقه الله 5- لا یظلم الاعداء 6 - و لا یتحامل الاصدقاء 7 - بدنه منه فی تعب 8 - والناس منه فی راحة.
فرمود مؤمن باید هشت صفت را داشته باشد در انقلابات متین و استوار باشد - در بلاء صابر و شكیبا باشد - در سختی شاكر در نصیب و روزی راضی باشد - به دشمن ظلم نكند سربار دوستان نشود - بدنش در رنج و كار و كوشش و عبادت باشد تا مردم از رنج او در راحت باشند.
ثم قال (ع) ان العلم خلیل المؤمن و الحلم وزیره و الصبر امیره جنوده والرفق اخوه و اللین والده [1] .
فرمود دانش دوست مؤمن است بردباری یار و یاور است شكیبائی سر لشكر قشون اوست - رفق و مدارا براد او ملایمت و نرمی پدر اوست.
قال (ع) المؤمن له قوة فی دین و حزم فی لین و ایمان فی یقین و حرص فی فقه و نشاط فی هدی و برفی استقامه و علم فی حلم و كیس فی رفق و سخاء فی حق و قصد فی غنی - و تجمل فی فاقه و عفو فی مقدرة و طاعة لله فی نصیحة و انتهاء فی شهوة و ورع فی رغبة و حرص فی جهاد و صلاة فی شغل - و صبر فی شدة و فی الهزاهز وقور و فی الرخاء شكور و لا یغتاب و لا یتكبر و لا یقطع الرحم و لیس بواهن و لا فظ و لا غلیظ و لا یسیقه بصره و لا یفضحه بطنه و لا یعتبه فرجه و لا یحسد
[ صفحه 386]
الناس لا یعیر و لا یفتر ولا یسرق ینصر المظلوم و یرحم المسكین - نفسه منه فی عناء و الناس منه فی راحة لا یرغب فی عز الدنیا و لا یجزع من ذلها للناس هم قد اقبلوا علیه و له هم قد شغله لا یری فی حكمه نقص و لا فی رایه و هن و لا فی دینه ضیاع یرشد من استشاره و یساعد و یكیع عن الخناء و الجهل [2] .
فرمود مؤمن كسی است كه دارای قوت دین - ملایمت - حزم - ایمان - یقین حرص و ولع در فقه دین نشاط در راستی - نیكوئی - استقامت - علم و حلم - زیركی - رفاقت سخاوت اقتصاد - بی نیازی - صبر در تنگدستی - عفو در قدرت - بندگی - عبادت نصیحت - موعظت - شكستن شهوات بی میلی به دنیا - رغبت در جهاد در راه خدا - مراقبت در نماز - صبر در شهوات - استقامت در انقلابات - شكر در ناملایمات از شرایط مؤمن است مؤمن باید تكبر نكند قطع رحم ننماید - خشن و غضبناك نباشد چشم چران - پرخور تسلیم شهوات نگردد - به مردم حسد نبرد - گستاخ نباشد دزدی نكند یار مظلومان باشد به مسكینان كمك كند خود را برای راحت دیگران در رنج اندازد از مقام و منصب دنیا چشم بپوشد در ذلت دنیا جزع و فزع نكند در میان مردم باشد ولی از آنها دور باشد با مردم هم - آهنگی نكند در دین خود استوار باشد سست رأی نگردد در مشورت فكر كند با یاران یار وفادار باشد از نادانی و جهل بگریزد.
و قال (ع) لا یكون المؤمن حتی یكون كامل العقل و لا یكون كامل العقل حتی تكون فیه عشر خصال - الخیر منه مأمول- و الشرمنه مامون - یستقل كثیر الخیر من نفسه و یستكثر قلیل الخیر من غیره و یستكثر قلیل الشر من نفسه و یستقل كثیر الشر من غیره و لا یتبرم بمطلب الحوائج قبله و لا یسأم من طلب العلم عمره الذل احب الیه من العزو الفقراحب الیه من الغنی حبه من الدنیا القوت والعاشره و ما العاشره لا یلقی احدا الا قال هو خیر منی و اتقی انما الناس رجلان رجل خیر منه و اتقی و رجل شرمنه و ادنی فاذا القی الذی هو خیر منه تواضع له لیلحق به و اذ القی الذی هو شرمنه و ادنی قال لعل شر هذا ظاهر و خیره باطن فاذا فعل ذلك علا و ساداهل زمانه [3] .
فرمود مؤمن وقتی مؤمن است كه كامل العقل باشد و كامل العقل كسی است كه دارای ده خصلت باشد - نیكوئی او آرزوی هر كسی باشد هر كسی از شر او در امان باشد
[ صفحه 387]
بسیار خیر و كم شر باشد از شر نفس خودش هم در امان باشد و بسیار خیرش به دیگران برسد اصراری به دلخواه نفس نداشته باشد در طلب حاجت بدی نكند در طلب علم كوتاهی نكند - ذلت برای او بهتر از عزت است - فقر بهتر از غنی باشد - از دنیا به یك قوت و روزی قانع است - معاشرت با مردم داشته باشد ولی با آنها همكاری نكند تا هر كس او را دید بگوید او بهتر از من است و پرهیزكار باشد - آن مردی كه بهتر از او است پرهیزكارتر از او باشد وگرنه پست تر از او باشد - مومن باید خیرش ظاهر باشد - و اگر مؤمن چنین باشد او آقا و سید و بزرگ اهل زمان خواهد شد.
[ صفحه 385]
محصول آن عقاید است تا آنجا كه این جزء بكل پیوسته و نفس ماهیت انسان می گردد مانند قطره كه خود دریا را تشكیل می دهد.
ایمان بخدا و نبوت و ملائكه و كتاب و معاد و غیره همه مولود این ایمان است كه به وسیله پیغمبران تعلیم شده و مؤمن كسی است كه به مبدأ و معاد از این طریق ایمان داشته باشد.
حضرت صادق علیه السلام صفات مؤمن را متعاقب خطبه همام جدش امیرالمؤمنین و خطب حضرت سجاد و امام محمد باقر علیه السلام درباره ایمان و تعریف مؤمن بدین شرح بیان می فرماید:
قال ابوعبدالله علیه السلام فی صفة المؤمن ینبغی للمؤمن ان یكون فیه ثمان خصال
1- و قورا عند اللهزاهز 2- صبورا عند البلاء 3- شكورا عند الرخاء 4- قانعا بما رزقه الله 5- لا یظلم الاعداء 6 - و لا یتحامل الاصدقاء 7 - بدنه منه فی تعب 8 - والناس منه فی راحة.
فرمود مؤمن باید هشت صفت را داشته باشد در انقلابات متین و استوار باشد - در بلاء صابر و شكیبا باشد - در سختی شاكر در نصیب و روزی راضی باشد - به دشمن ظلم نكند سربار دوستان نشود - بدنش در رنج و كار و كوشش و عبادت باشد تا مردم از رنج او در راحت باشند.
ثم قال (ع) ان العلم خلیل المؤمن و الحلم وزیره و الصبر امیره جنوده والرفق اخوه و اللین والده [1] .
فرمود دانش دوست مؤمن است بردباری یار و یاور است شكیبائی سر لشكر قشون اوست - رفق و مدارا براد او ملایمت و نرمی پدر اوست.
قال (ع) المؤمن له قوة فی دین و حزم فی لین و ایمان فی یقین و حرص فی فقه و نشاط فی هدی و برفی استقامه و علم فی حلم و كیس فی رفق و سخاء فی حق و قصد فی غنی - و تجمل فی فاقه و عفو فی مقدرة و طاعة لله فی نصیحة و انتهاء فی شهوة و ورع فی رغبة و حرص فی جهاد و صلاة فی شغل - و صبر فی شدة و فی الهزاهز وقور و فی الرخاء شكور و لا یغتاب و لا یتكبر و لا یقطع الرحم و لیس بواهن و لا فظ و لا غلیظ و لا یسیقه بصره و لا یفضحه بطنه و لا یعتبه فرجه و لا یحسد
[ صفحه 386]
الناس لا یعیر و لا یفتر ولا یسرق ینصر المظلوم و یرحم المسكین - نفسه منه فی عناء و الناس منه فی راحة لا یرغب فی عز الدنیا و لا یجزع من ذلها للناس هم قد اقبلوا علیه و له هم قد شغله لا یری فی حكمه نقص و لا فی رایه و هن و لا فی دینه ضیاع یرشد من استشاره و یساعد و یكیع عن الخناء و الجهل [2] .
فرمود مؤمن كسی است كه دارای قوت دین - ملایمت - حزم - ایمان - یقین حرص و ولع در فقه دین نشاط در راستی - نیكوئی - استقامت - علم و حلم - زیركی - رفاقت سخاوت اقتصاد - بی نیازی - صبر در تنگدستی - عفو در قدرت - بندگی - عبادت نصیحت - موعظت - شكستن شهوات بی میلی به دنیا - رغبت در جهاد در راه خدا - مراقبت در نماز - صبر در شهوات - استقامت در انقلابات - شكر در ناملایمات از شرایط مؤمن است مؤمن باید تكبر نكند قطع رحم ننماید - خشن و غضبناك نباشد چشم چران - پرخور تسلیم شهوات نگردد - به مردم حسد نبرد - گستاخ نباشد دزدی نكند یار مظلومان باشد به مسكینان كمك كند خود را برای راحت دیگران در رنج اندازد از مقام و منصب دنیا چشم بپوشد در ذلت دنیا جزع و فزع نكند در میان مردم باشد ولی از آنها دور باشد با مردم هم - آهنگی نكند در دین خود استوار باشد سست رأی نگردد در مشورت فكر كند با یاران یار وفادار باشد از نادانی و جهل بگریزد.
و قال (ع) لا یكون المؤمن حتی یكون كامل العقل و لا یكون كامل العقل حتی تكون فیه عشر خصال - الخیر منه مأمول- و الشرمنه مامون - یستقل كثیر الخیر من نفسه و یستكثر قلیل الخیر من غیره و یستكثر قلیل الشر من نفسه و یستقل كثیر الشر من غیره و لا یتبرم بمطلب الحوائج قبله و لا یسأم من طلب العلم عمره الذل احب الیه من العزو الفقراحب الیه من الغنی حبه من الدنیا القوت والعاشره و ما العاشره لا یلقی احدا الا قال هو خیر منی و اتقی انما الناس رجلان رجل خیر منه و اتقی و رجل شرمنه و ادنی فاذا القی الذی هو خیر منه تواضع له لیلحق به و اذ القی الذی هو شرمنه و ادنی قال لعل شر هذا ظاهر و خیره باطن فاذا فعل ذلك علا و ساداهل زمانه [3] .
فرمود مؤمن وقتی مؤمن است كه كامل العقل باشد و كامل العقل كسی است كه دارای ده خصلت باشد - نیكوئی او آرزوی هر كسی باشد هر كسی از شر او در امان باشد
[ صفحه 387]
بسیار خیر و كم شر باشد از شر نفس خودش هم در امان باشد و بسیار خیرش به دیگران برسد اصراری به دلخواه نفس نداشته باشد در طلب حاجت بدی نكند در طلب علم كوتاهی نكند - ذلت برای او بهتر از عزت است - فقر بهتر از غنی باشد - از دنیا به یك قوت و روزی قانع است - معاشرت با مردم داشته باشد ولی با آنها همكاری نكند تا هر كس او را دید بگوید او بهتر از من است و پرهیزكار باشد - آن مردی كه بهتر از او است پرهیزكارتر از او باشد وگرنه پست تر از او باشد - مومن باید خیرش ظاهر باشد - و اگر مؤمن چنین باشد او آقا و سید و بزرگ اهل زمان خواهد شد.
[1] كافي باب المؤمن و صفاته و باب نسبة لاسلام.
[2] كافي باب المؤمن و صفاته.
[3] مجالس شيخ طوسي مجلسي 5.